Interesse?

Naarmate de leeftijd van de Europese beroepsbevolking stijgt, neemt ook de kans toe dat werknemers chronische spier- en skeletaandoeningen krijgen (de zogeheten ‘musculoskeletale aandoeningen’ of MSA's). Maar met de juiste ondersteuning kunnen mensen met chronische MSA blijven werken. Een 138 pagina's tellend verslag van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) beschrijft in detail hoe dit kan worden bereikt, met voorbeelden van eenvoudige aanpassingen op de werkplek en advies voor goede praktijken voor een doeltreffende planning van de terugkeer naar het werk. Een begeleidende analyse van acht casestudy’s laat zien dat flexibiliteit, innovatie en leren door ‘trial & error’ oplossingen kunnen opleveren waar iedereen iets aan heeft. Het rapport wijst tot slot op de cruciale rol van vroegtijdige interventie en goede communicatie tussen werknemers en werkgevers. Dit alles wordt samengebracht in een informatieblad van vier pagina's en een infografiek.

(illustratie: EU-OSHA)

Conclusies voor de werkplek

Een verscheidenheid aan factoren speelt een rol bij het succesvol behandelen van mensen met chronische spier- en skeletaandoeningen. Deze ‘succesfactoren’ omvatten de volgende adviezen.

- Handhaaf goede veiligheids- en gezondheidsnormen en een goede ergonomie. Deze maken het werk gemakkelijker, veiliger en gezonder voor het hele personeelsbestand, en bevorderen de gezondheid en het welzijn.

- Plan werkplekken om ze inclusiever te maken, met extra accommodatie voor individuele werknemers indien en wanneer dat nodig is.

- Behoud als werkgever een positieve houding en een ondersteunend beleid waarin de werknemers en hun vaardigheden gewaardeerd worden en als een pluspunt beschouwd worden, niet als een probleem. Een positieve houding van collega's is ook belangrijk.

- Werknemers hoeven niet 100% fit te zijn om te werken. De nadruk moet liggen op de capaciteiten van de werknemers, niet op beperkingen.

- Grijp vroegtijdig in zodra zich gezondheidsproblemen voordoen, met de nadruk op het aan het werk houden van werknemers in plaats van ze weer aan het werk te krijgen als ze eenmaal uitgevallen zijn.

- Zorg voor een goede communicatie tussen de werknemer en de organisatie, waarbij de werknemer zich in staat voelt om problemen aan te kaarten en hun behoeften te bespreken. Houd ook rekening met het sociaal overleg.

- Ontwikkel kennis bij personeelszaken, supervisors en managers van de gezondheidstoestand van de werknemer, en ontwikkel kennis en voldoende vaardigheden op de werkplek om te kunnen blijven werken of weer aan het werk te gaan.

- Pas in individuele gevallen een reeks maatregelen toe, zoals:

• aanpassing van werktijden (voorzien in tijdelijke of permanente vermindering van uren, vrije tijd voor medische afspraken, wisselende begin- of eindtijden en flexibele werktijden…) van toepassing op het hele personeelsbestand
• telewerken
• eenvoudige werkmiddelen aanbieden, bijvoorbeeld om zitten comfortabeler te maken, minder te staan verminderen of computerwerk comfortabeler te maken en statische houdingen te vermijden
• het vergemakkelijken van pauzes om te bewegen en uit te rekken en om rustpauzes te nemen
• meer individuele controle geven over hoe taken worden uitgevoerd, of meer fysiek vermoeiende of repetitieve taken afwisselen
• het voorzien van een parkeerplaats bij de ingang
• een geleidelijke terugkeer naar het werk mogelijk maken bij ziekteverlof

- Neem voldoende tijd nemen voor het proces, test maatregelen in de praktijk om erachter te komen wat het beste werkt, en bekijk de afspraken.

- Stel een beleid voor telewerken en flexibele werktijden op voor het hele personeelsbestand.

- Integreer maatregelen om de terugkeer naar het werk te vergemakkelijken en werknemers met gezondheidsproblemen te ondersteunen in het bredere bedrijfsbeleid, want sommige aanpassingen ter ondersteuning van een individu kunnen ten goede komen aan alle werknemers. Een verbeterde ergonomie op de werkplek voor alle werknemers kan ziekteverzuim voorkomen en het voortzetten van het werk of een terugkeer naar het werk vergemakkelijken.

Beleidsadviezen voor externe diensten en beleidsmakers

In het rapport worden de volgende bredere beleidsaanwijzingen voorgesteld:

• focus op het duurzaam maken van werk gedurende het hele beroepsleven, met betere ondersteuning van kleine bedrijven om beroepsrisico's te voorkomen en de gezondheid en het welzijn op het werk te bevorderen
• richt het beleid op het realiseren van inclusieve werkplekken door een uniforme aanpak, onder meer door het bieden van ondersteuning aan werkplekken
• grijp vroegtijdig in als er zich gezondheidsproblemen voordoen, met meer aandacht voor aan het werk blijven in plaats van weer aan het werk krijgen
• moedig gezondheidswerkers en werkgevers aan om zich te concentreren op de mogelijkheden van werknemers, niet op hun beperkingen
• maak weer aan het werk het doel voor alle betrokkenen, ook als klinisch resultaat of behandeldoel voor de curatieve sector; moedig deze gezondheidswerkers aan en bied training in dit opzicht aan
• maak een re-integratieplan of werkaanpassing op maat van de individuele werknemer en pas het aan op basis van een beoordeling
• bied toegang tot externe ondersteuning, met name voor kleine bedrijven, in de vorm van passende diensten en programma's voor de werkgever en de werknemer over het werkherstelproces, individuele plannen voor re-integratie en aanpassingen op de werkplek
• zorg voor multidisciplinaire ondersteuningsprogramma's voor volksgezondheid, sociale diensten en arbeidsbemiddelingsdiensten, en bied gecoördineerde ondersteuning, inclusief financiële en technische ondersteuning, aan bedrijven en hun werknemers die weer aan het werk willen - werknemers en werkzoekenden hebben toegang nodig tot een reeks passende medische behandelingen en therapieën, en  mensen die bang of pessimistisch zijn om weer aan het werk te gaan, hebben coaching nodig
• verbeter de toegang tot de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk voor zowel werkgevers als werknemers, om vroege opsporing en preventie mogelijk te maken; dit is vooral belangrijk voor kleine bedrijven en ‘atypische werknemers’
• voorkom silo-werken door gebundeld beleid, interventies en budgetten

Meer in het algemeen: meer aandacht voor de volksgezondheid op niet-levensbedreigende chronische ziekten, met inbegrip van aandoeningen aan het bewegingsapparaat, alsook op preventie en vroegtijdige interventiemaatregelen. Ontwikkel en ondersteun gezondheidsprogramma's voor vroege interventie voor MSA's.

Beoordeel en pak eventuele gendervooroordelen aan, bijvoorbeeld in toegang tot diensten of belemmeringen om op de werkplek te blijven werken.

Blijven werken met MSA kan, met de juiste maatregelen 

Met de juiste attitude en aanpak van de werkgever, gecombineerd met steun van volksgezondheidsstelsels en sociale en arbeidsbemiddelingsdiensten, kunnen vele werknemers met chronische aandoeningen blijven werken. Zelfs als er geen externe ondersteuning beschikbaar is, zijn er veel eenvoudige maatregelen die kunnen worden genomen om een ​​werknemer met een chronische musculoskeletale aandoening te ondersteunen om te blijven werken. Een goede communicatie tussen werknemer en werkgever is essentieel om de juiste oplossingen te vinden. De arbeidsarts kan hier als facilitator de nodige hulp bieden. Bij werkplekaanpassingen kan een ergonomisch advies een meerwaarde bieden.