Vorig jaar werden er 3.482 meldingen gedaan bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. Opvallend is het hoge aantal uitzendkrachten onder de slachtoffers. Deze bevindingen zijn gelijkaardig in de Belgische cijfers over arbeidsongevallen.
De Nederlandse Arbeidsinspectie wil bijdragen aan het leren van (ernstige) arbeidsongevallen, zodat deze in de toekomst vaker kunnen worden voorkomen. Daarom stelt de Arbeidsinspectie jaarlijks een Monitor Arbeidsongevallen op, aan de hand van de informatie die zij verzamelt bij ongevalsonderzoek. De vorige Monitor Arbeidsongevallen (2020) ging dieper in op de types ongevallen die het meest voorkomen: vallen van hoogte en machineveiligheid. Deze Monitor (2021) wil naast de algemene cijfers verder inzicht bieden in de oorzaken van de twee daaropvolgende veelvoorkomende ongevalstypen: door iets geraakt worden, en een ongeluk met voertuig of rijdend werktuig. Het 46 pagina’s tellende verslag is op 5 september l.l. verschenen.
Welke ongevallen?
Ondanks een lichte daling in het aantal ongevallen werden er vorig jaar 3.482 meldingen gedaan bij de Nederlandse Arbeidsinspectie, waarvan 60 ongevallen met een fatale afloop. In bijna de helft van alle arbeidsongevallen is sprake van ernstig, vaak blijvend letsel. De belangrijkste ongevalstypes zijn al enkele jaren dezelfde: vallen en in contact komen met een arbeidsmiddel. Slachtoffers zijn vaak man en vallen dikwijls in de jongste (jonger dan 24) en de oudere leeftijdsgroepen (45 en ouder). De meeste bedrijfsongevallen gebeuren in de afvalverwerking, industrie, handel, bouw, land- en tuinbouw, bosbouw en visserij. In 2021 kwam 67,5% van alle ongevallen in deze sectoren voor.
Aantal slachtoffers van arbeidsongevallen per 100.000 banen van werknemers in 2020 en 2021 naar sector. (bron: Monitor Arbeidsongevallen 2021)
Bij ongelukken met voertuigen zoals heftrucks zag de inspectie dat bij 11% van de gevallen de bestuurder onvoldoende kennis of ervaring had om überhaupt op dat voertuig te gaan zitten. In 42% ontbraken markeringen op de werkvloer. Die zijn nodig zodat personeel dat niets met het transport te maken heeft, ook niet op die plekken komt. Soms (11%) wordt het voertuig niet stilgezet of geparkeerd voordat de bestuurder iets anders gaat doen.
Veel uitzendkrachten
Opvallend is het hoge aantal uitzendkrachten onder de slachtoffers. Tussen 2015 en 2021 ging het bij 22 % van alle ongevallen om een uitzendkracht, terwijl het aandeel uitzendkrachten onder de werkenden maar 7% bedraagt. Volgens de Arbeidsinspectie doen uitzendkrachten vaker gevaarlijk werk dan mensen met een vast contract. Deze bevindingen komen overeen met eerder onderzoek van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Daaruit bleek dat uitzendkrachten vaak minder kennis hebben van de functie en de risico’s dan vaste werknemers, en daardoor vaker slachtoffer worden van een arbeidsongeval. Ook jonge werknemers zijn kwetsbaar. Net als bij uitzendkrachten is een tekort aan training en ervaring vaak de reden voor een hoger risico. Jongeren werken ook vaker als uitzendkracht.
Verdeling van werkenden naar leeftijdsgroep per dienstverband (werknemer, uitzendkracht) voor personen betrokken bij ongevallen en de populatie. (bron: Monitor Arbeidsongevallen 2021)
Vergelijking met Belgische cijfers
In België zijn er gelijkaardige bevindingen. De frequentiegraad van arbeidsongevallen bij alle uitzendkrachten zit de voorbije twintig jaar in een duidelijk dalende lijn, komende van een bijzonder hoge Fg van 99,60 in 2000. Maar ze bedroeg in 2021 toch nog steeds 39,53.
Fedris heeft nog geen resultaten gepubliceerd voor 2021. Omdat 2020 door corona een afwijkend jaar is, zal ik hier 2019 als referentiejaar nemen. De Fg voor de algemene arbeidspopulatie bedroeg volgens de cijfers van Fedris 15,27. Per sector waren de bouwsector (34,35), bosbouw (Fg 32,46) en de transportsector (30,34) de meest risicovolle sectoren. De Fg voor uitzendkrachten bedroeg in dat jaar volgens de cijfers van Preventie & Interim 40,69, waarbij 60,93 voor handarbeid en 9,39 voor hoofdarbeid. Uitzendkrachten lopen dus ook in België een gevoelig hoger risico op een arbeidsongeval dan vaste werknemers.
Evolutie van de frequentiegraad arbeidsongevallen bij uitzendkrachten in België. (bron: Website PI)
Ondanks de inspanningen van werkgevers, werknemers en de overheid gebeuren er ongevallen op de werkvloer waarvan een deel voorkomen zou kunnen worden. In het bijzonder is er aandacht nodig voor de arbeidsveiligheid van uitzendkrachten. Voor de oververtegenwoordiging van uitzendkrachten bij ongevallen is in het rapport van de inspectie geen sluitende verklaring te geven. Waarschijnlijk is er sprake van een combinatie van factoren, waaronder dat uitzendkrachten vaker gevaarlijk werk doen en dat er iets vaker sprake is van een gebrek aan kennis en vaardigheden waarmee uitzendkrachten hun taken uitvoeren. Welke invloed andere factoren (zoals werksoort, instructie, taal en arbeidsmigratie) hebben, vergt nader onderzoek.
Meer in senTRAL:
Bronnen:
