De Europese Commissie maakte in 2020 haar ‘Actieplan Circulaire Economie’ bekend voor een schoner en concurrentiëler Europa. In dit plan, dat deel uitmaakt van de Europese Green Deal, zit een herziening van de Europese verpakkingsrichtlijn en een beleidskader voor de biogebaseerde, biologisch afbreekbare of composteerbare kunststoffen. Beide initiatieven werden door de Commissie op 30 november 2022 gelanceerd.
Het gaat om twee verschillende beleidsinitiatieven:
- een beleidskader voor biogebaseerde, biologisch afbreekbare of composteerbare kunststoffen
- de herziening van de verpakkingsrichtlijn
Biogebaseerde, biologisch afbreekbare of composteerbare kunststoffen
Het beleidskader voor de biogebaseerde, biologisch afbreekbare of composteerbare kunststoffen is een mededeling, dat is een niet-bindend initiatief waarin de Europese Commissie een aanzet tot beleid schetst. In de mededeling moedigt zij de lidstaten aan om aan de slag te gaan met het Europese beleidskader. Ze stelt algemene doelstellingen voorop, in volgorde van prioriteit: preventie, hergebruik en recyclage van kunststoffen.
Het doel is om het gebruik van energie en hulpbronnen in de eerste plaats te beperken tot een minimum, en de materialen van alle grondstoffen (uiteraard ook biogebaseerde, biologisch afbreekbare of composteerbare) kunststoffen zo lang mogelijk in de economie en kringloop te houden. Secundaire grondstoffen krijgen de voorkeur op primaire grondstoffen.
In de mededeling staat dat de biogebaseerde, biologisch afbreekbare of composteerbare kunststoffen voordelen kunnen brengen ten aanzien van de conventionele kunststoffen als ze opnieuw kunnen worden gebruikt en veilig worden geproduceerd.
Er zijn ook uitdagingen voor het gebruik van kunststoffen. Het is belangrijk dat ze deel uit maken van de circulaire economie om zo de hoeveelheid zo lang mogelijk te behouden en om afval te voorkomen.
De inhoud van de mededeling ligt in lijn met de klemtonen die ook in het Vlaamse beleid worden gelegd. Zo stelt de Commissie voor om het gebruik van bioafbreekbare kunststoffen te beperken tot wel afgelijnde toepassingen waarin ze een meerwaarde bieden, door selectieve inzameling van bioafval uit te breiden en te verbeteren, en/of als oplossing voor verontreinigingen in de verwerking.
Verpakkingsrichtlijn
De herziening van de verpakkingsrichtlijn krijgt in het voorstel van de Europese Commissie de vorm van een verordening. De nieuwe regelgeving zal dus rechtsreeks zonder omzetting in nationale wetten van toepassing zijn in alle lidstaten van de Europese Unie. De herziening is ambitieus, en richt zich op verschillende gebieden:
- preventie en hergebruik
- recycleerbaarheid en composteerbaarheid
- het gebruik van gerecycleerd materiaal in verpakkingen
- labelen en statiegeldsystemen
Zo wil de Commissie onder meer dat alle verpakkingen op de Europese markt tegen 2030 recycleerbaar zijn, en dat de hoeveelheid verpakkingsafval per inwoner met 15% wordt verminderd tegen 2040.
Gelet op de omvang van dit voorstel zullen de onderhandelingen in de Europese Raad en het Europees Parlement wellicht zeker twee jaar in beslag nemen.
‘Cmartlife’
Circular Material Approach on Residual waste Targets and a Litter Free Environment, kortweg ‘Cmartlife’, is een geïntegreerd LIFE project voor een circulaire materialenbenadering om de Vlaamse doelstellingen te behalen voor het afvalbeheer en marien zwerfvuil, met een specifieke focus op het versnellen en versterken van het Actieplan Kunststoffen. Cmartlife wordt geleid door de OVAM en gesubsidieerd door Europa.
Bij de effectbeoordeling van de herziening van de verpakkingsrichtlijn wordt dit project aangehaald als een goed voorbeeld op het vlak van preventie en hergebruik. Deze effectbeoordeling is een uitgebreide studie naar de potentiële impact van de voorgestelde nieuwe wetgeving.
Cmartlife wil de omslag naar een duurzaam materialenbeheer en een circulaire economie in Vlaanderen versnellen. Centraal in het project staat het verminderen van de hoeveelheid restafval (huishoudelijk en gelijkgesteld bedrijfsmatig afval) met 15% tegen 2027.
Meer in senTRAL:
Bronnen: