Na een natte lente en een droge periode van half mei tot eind juni zijn langere droogteperiodes deze zomer zeker niet uitgesloten. Als gevolg van de eerdere droogte geldt ook nog steeds een tijdelijk captatieverbod in een aantal onbevaarbare waterlopen. De kans op waterschaarste blijft heel reëel, en daarom ontwikkelde de Vlaamse overheid een ‘afwegingskader droogte’: dat is een hulpmiddel voor beslissingsnemers om snel en doordacht maatregelen te nemen die watertekorten beperken. Minister van Omgeving Demir herinnert aan de nodige maatregelen om de ergste gevolgen te voorkomen.
“Daarom hebben we de Blue Deal in het leven geroepen, om Vlaanderen klaar te stomen voor de uitwassen van de klimaatverandering, en het zijn aanhoudende periodes van droogte die ons op de proef stellen,” schrijft de minister in een nieuwe persmededeling die ons aan de permanente dreiging van waterschaarste in Vlaanderen moet herinneren. “Daarom is het belangrijk om voorbereid te zijn op alle mogelijke situaties en alle bestuursniveaus in Vlaanderen duidelijk te maken welke concrete droogtemaatregelen zij moeten nemen in een bepaalde fase.”
De minister verwijst naar preventieve maatregelen die ervoor moeten zorgen dat havens en watergebonden bedrijven voor hun belevering, werking of productieproces zo lang mogelijk over water beschikken.
Hoe waterschaarste voorkomen?
De Vlaamse overheid heeft een reeks preventieve maatregelen opgezet om waterschaarste zoveel mogelijk te voorkomen.
- In droge periodes wordt de situatie nauw opgevolgd, afhankelijk van indicatoren zoals de gevallen en voorspelde regen, de grondwaterstanden, de debieten van onze waterlopen en de kraanwaterbeschikbaarheid. Voor elke indicator zijn er drempelwaarden die wijzen op dreigende of effectieve waterschaarste.
- Bij het nemen van maatregelen staan de impact op de waternoden van verschillende sectoren en de bescherming van de watersystemen centraal.
- Een team van experten (Adviesgroep Droogte) houdt op permanente basis de vinger aan de pols, en adviseert preventieve en curatieve maatregelen aan de overlegorganen, de bevoegde overheden, provinciegouverneurs en de betrokken ministers. Op die manier kunnen wetenschappelijk onderbouwde beslissingen genomen worden op basis van het ‘afwegingskader droogte’, een beknopte term die verwijst naar het “reactief afwegingskader voor prioritair watergebruik tijdens waterschaarste”. Dat is het resultaat van onderzoek van verschillende droogtemaatregelen: wat is de kost, maar ook hoe ze het watertekort en droogteschade beperkt kunnen houden. Die kosten-batenanalyse geeft een beter zicht op de maatregelen en welke prioriteit en volgorde ze best krijgen.
Kleurencodes
Op basis van het afwegingskader droogte kunnen lokale overheden doordachte maatregelen nemen in droge periodes, die niet alleen watertekorten moeten beperken en schade beperken, maar ook rekening houden met de gevolgen voor de economie, samenleving en natuur. OP die basis worden de maatregelen in vier kleurcodes onderverdeeld:
- code groen: geen problemen, er zijn geen specifieke maatregelen nodig
- code geel: lokale droogteproblematiek: het provinciaal droogteoverleg onder leiding van de gouverneur wisselt informatie uit en zet aan tot gebiedsgerichte maatregelen; zo kunnen waterbeheerders bijvoorbeeld visdoorgangen dichtzetten of waterkrachtturbines stilleggen om de hoeveelheid water die wegstroomt uit de waterlopen richting zee in te dammen; ze kunnen een lokaal onttrekkingsverbod instellen op ecologisch kwetsbare waterlopen of de bevolking oproepen om spaarzaam om te springen met water…
- code oranje: hierbij is een overkoepelende aanpak voor heel Vlaanderen vereist, en treedt de Droogtecommissie in actie: zij coördineert de maatregelen, maakt afspraken rond de communicatie, breidt het onttrekkingsverbod uit, en op grote rivieren volgen maatregelen voor de scheepvaart (zoals gegroepeerd schutten aan sluizen en een eventueel verbod op te zware schepen op bepaalde kanalen); bij mogelijke problemen met kraanwaterbevoorrading zijn gebruiksbeperkingen mogelijk voor niet-essentiële toepassingen zoals een verbod op het sproeien van gazons of het vullen van zwembaden
- code rood: de coördinatie wordt overgenomen door een provinciale of federale crisiscel; de maatregelen worden uitgebreid, bijvoorbeeld met een onttrekkingsverbod op grote economische assen of strengere gebruiksbeperkingen voor kraanwater
In welke situatie zitten we vandaag?
De grondwaterstanden nemen weer snel af, in juni zagen we een hoge piek in het kraanwaterverbruik door het warme, droge weer. Momenteel geldt code geel. Op heel wat onbevaarbare waterlopen gelden reeds tijdelijke onttrekkingsverboden. Op bevaarbare waterlopen zoals het Albertkanaal en de Kempische kanalen zijn ook enkele preventieve maatregelen van kracht. “De toestand is nog niet zorgwekkend, maar het is belangrijk om zoals steeds spaarzaam met ons water te blijven omspringen, als burger, maar ook als bedrijf, organisatie of overheid,” geeft de minister mee.
U kunt de droogtesituatie (en de maatregelen die de overheden nemen) op de voet volgen op www.opdehoogtevandroogte.be.
Meer in senTRAL:
Bron:
Extra informatie:
