De Vlaamse regering keurde op 22 december l.l. een lange lijst wijzigingen aan VLAREMA definitief goed. Daarmee is de negende versie van het Vlaamse Reglement voor duurzaam beheer van Materialenkringlopen en Afvalstoffen inmiddels in werking getreden. Wat verandert er voor bedrijfsafval?
De OVAM heeft alle wijzigingen samengevat in een handig overzicht. Naast de bedrijfsafvalstoffen worden ook de regels over zwerfvuil en asbest geüpdatet. Zo worden bijvoorbeeld plastic wikkels voor ongeadresseerd gratis drukwerk verboden vanaf volgend jaar, en komen er regels bij voor de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor online marktplaatsen. Maar we beperken ons hier tot de veranderingen met betrekking tot bedrijfsafvalstoffen.
Gescheiden inzameling
De voorwaarden worden verduidelijkt voor gezamenlijke inzameling van de recycleerbare fracties (papier- en kartonafval, houtafval, metaalafval, harde kunststoffen en folies) die achteraf worden uitgesorteerd. Voor de inzamelaars van bedrijfsrestafval wordt het duidelijker wanneer een non-conformiteit moet worden opgesteld, en wanneer er transparante zakken moeten worden gebruikt.
Voor bouw- en sloopafval is een nieuwe regeling uitgewerkt op basis van bron- en nasortering. Een nieuwe onderafdeling omschrijft de fracties die apart op de werf moeten worden ingezameld, of via nasortering kunnen worden uitgesorteerd en voor recyclage in aanmerking komen. In artikel 4.3.2 worden aan de lijst van selectief in te zamelen afvalstromen deze bouwfracties toegevoegd:
- inert puin, bestaande uit betonpuin, metselwerkpuin of mengpuin;
- cellenbeton;
- glaswol;
- rotswol;
- gipskartonplaten en gipsblokken;
- bitumineus dakbedekkingsmateriaal of afdichtingsmateriaal;
- specifieke funderingsmaterialen en verontreinigde fracties die verderop in de keten tot problemen leiden.
Bouw- en sloopafval dat toch nog gemengd wordt ingezameld, moet gecontroleerd worden op sorteerfouten en voor afvoer naar eindverwerking voldoen aan bepaalde resultaatsvoorschriften (eventueel via nasortering).
Vanaf 1 januari 2026 worden de inzamelaars van bedrijfsrestafval verplicht om de kost die ze doorrekenen aan hun klanten proportioneel te maken met het gewicht van het ingezamelde restafval.
Toepassingen als secundaire grondstof
VLAREMA 9 verandert ook de procedure voor grondstofverklaringen: er is nu meer aandacht voor kwaliteitsborging en tegelijk wordt de procedure flexibeler. Er komen bijkomende rechtsgronden om de grondstofverklaringen bij te sturen of op te heffen. Maar er worden ook normenkaders voor gebruik als bouwstof aangepast, om deze beter af te stemmen op de normenkaders in VLAREBO.
Voor het gebruik van opgewerkte afvalstoffen als ‘blendcomponent’ van scheepsbrandstof worden einde-afvalcriteria toegevoegd.
VLAREMA moet het gebruik van gerecycleerde materialen bevorderen. Als de marktprijzen van primaire kunststoffen te weinig verschillen van de recyclaatprijzen, creëert dat een instabiel investeringsklimaat voor recyclagebedrijven. Daarom wordt in VLAREMA 9 het gebruik van deze kunststoftoepassingen verboden wanneer ze geen recyclaat bevatten en worden aangekocht door een overheid:
- compostbakken en -vaten;
- rolcontainers voor afval;
- kweekpotten, kweektrays en plantentrays;
- meubilair met kunststof onderdelen in openbare ruimten;
- geluidsschermen;
- buizen voor afvoer van regen- en afvalwater;
- afdekplaten voor kabels, gasleidingen en nutsvoorzieningen;
- raamsystemen.
Een overheid die deze producten wil aankopen moet dus voor recyclaat-toepassingen kiezen. De Vlaamse regering wil op die manier “een stabiel investeringsklimaat” bevorderen voor fabrikanten die recyclaat inzetten.
Veilige verwerking
Het wijzigingsbesluit conformeert de Vlaamse regelgeving verder aan de Europese POP-verordening (persistente organische verontreinigende stoffen). Die verplicht de vernietiging van POP-houdende afvalstoffen vanaf een bepaalde grenswaarde. De POP-verordening laat het storten van POP-houdend afval niet toe, tenzij een afwijking bij de bevoegde overheid wordt verkregen. In Vlaanderen is dat de OVAM, en het nieuwe art. 4.4.6 VLAREMA definieert de voorwaarden voor deze afwijkingsmogelijkheid.
In afwachting van de normenkaders voor het gebruik van PFAS-houdende afvalstoffen als bodemverbeterend middel of meststof, wordt een analysepakket geïntroduceerd. In het compendium voor monsterneming en analyse (CMA) worden bepalingen ingeschreven over het verplicht gebruik van de methoden als referentie voor het uitvoeren van monsterneming, monsterconservering en -bewaring, monstervoorbehandeling en analyse van grondstoffen. Voor PFAS in afvalstoffen worden twee parameterpakketten toegevoegd aan VLAREL: PFAS in meststof/ bodemverbeterend middel en PFAS in bouwstof.
Het normenkader voor de toelating van inerte afvalstoffen op stortplaatsen zoals dat in Vlarem is omschreven voor PAK, gebaseerd op de vroegere normen van bouwstof in VLAREMA, wordt nu gelijkgeschakeld met de nieuwe PAK -normen van VLAREBO.
Er komen ook speciale veiligheids- en voorzorgsmaatregelen voor de opslag en verwerking van afgedankte lithiumbatterijen.
In de garagesector worden de opleidingsvoorwaarden verstrengd voor het aftappen van koudemiddelen uit de klimaatregelingsapparatuur van afgedankte voertuigen.
Het begrip ‘ecotoxiciteit’ wordt in de wetgeving verduidelijkt met het oog op de correcte kwalificatie van een afvalstof als ‘gevaarlijk’.
Betere dataverzameling
Het wijzigingsbesluit legt nieuwe verplichtingen op aan inzamelaars, handelaars, makelaars en verwerkers van afvalstoffen met betrekking tot de rapportering van de ingezamelde en verwerkte hoeveelheden. Dat moet de gegevens over afvalstoffenbeheer betrouwbaarder maken, maar tegelijk de administratieve last voor afvalstofproducenten verlichten. De inhoud van de afvalstoffenregisters werd in lijn gebracht met de gegevens die in MATIS opgevraagd zullen worden om een betere tracering van afvalstoffen mogelijk te maken. Het besluit regelt verder de uitwisseling van gegevens met de OVAM.
U vindt de volledige samenvatting van het wijzigingsbesluit door de OVAM hier.
Meer in senTRAL:
Bronnen:
- OVAM
- Vlaamse regering, ministerraad 22 december 2023
- Nota’s VR 2023 2212 DOC.1978/1 en 3 aan de Vlaamse regering
