Elk jaar vindt op de vrijdag voor het begin van de lente de Internationale Dag van de Slaap (World Sleep Day) plaats. Dit jaar wordt deze vitaliteitsdag gehouden op 15 maart 2024, waarbij aandacht gevraagd wordt voor de gevolgen van een slechte nachtrust en wat de oorzaken hiervan zijn.
Een goede nachtrust is een essentieel onderdeel van een gezonde levensstijl. Het is niet alleen een periode van rust, maar ook een cruciale fase waarin we zowel fysiek als mentaal herstellen. Helaas ervaren veel mensen tegenwoordig problemen met slapen, en dit heeft vaak te maken met leefstijlfactoren.
Het belang van een goede nachtrust
Slaap is van vitaal belang voor onze fysieke en mentale gezondheid. Tijdens de slaap doorlopen we immers verschillende slaapcycli die belangrijk zijn voor het herstel van ons lichaam en het consolideren van onze herinneringen en cognitieve functies.
(Chronisch) gebrek aan slaap kan leiden tot een breed scala aan gezondheidsproblemen, waaronder obesitas, hartaandoeningen, depressie en verminderde immuniteit. Daarnaast heeft het een directe invloed op ons vermogen om te functioneren en te presteren, vooral op de werkplek.
Welke factoren kunnen de slaap verstoren?
Er zijn verschillende factoren die de kwaliteit van onze slaap kunnen beïnvloeden:
- Stress en angst zijn veelvoorkomende boosdoeners, omdat ze onze geest actief houden wanneer we eigenlijk moeten ontspannen.
- Ook een ongezond voedingspatroon, met name te laat tafelen en voedingsmiddelen die rijk zijn aan suiker en cafeïne, kan slaapproblemen veroorzaken. Bij te late maaltijden moet het lichaam extra inspanningen doen om voedsel te verteren op een ogenblik dat we verondersteld worden te rusten.
- Ondanks het feit dat lichaamsbeweging een belangrijk onderdeel van een gezond leefpatroon is, kan intensief sporten vlak voor bedtijd een verstorende factor zijn. Er is immers het risico dat de lichaamstemperatuur nog te hoog is, terwijl ook de hormonen die ons wakker en alert houden nog zeer actief zijn.
- Overmatig gebruik van technologie voor het slapengaan, zoals het scrollen door sociale media of het kijken naar een scherm, kan de productie van melatonine, het slaaphormoon, verstoren. De blootstelling aan (blauw) licht is hier de grote boosdoener.
Impact op het werk
Voor mensen die nachtarbeid doen of in ploegendiensten werken, vormen deze verstorende factoren van het natuurlijke slaappatroon een speciale uitdaging. Voor hen is het extra lastig om voldoende slaap te bereiken. Dit kan leiden tot vermoeidheid, verminderde concentratie en verhoogde kans op ongelukken op de werkplek. Bovendien is er een verhoogd risico op gezondheidsproblemen zoals slaapstoornissen, metabole aandoeningen en stemmingsstoornissen. Het beïnvloedt niet alleen de individuele prestaties, maar kan ook de productiviteit van een hele organisatie beïnvloeden.
Vijf tips om beter te slapen
- Een vaste slaaproutine: probeer elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en op te staan, zelfs in het weekend. Een consistent slaapritueel helpt het lichaam om zijn natuurlijke slaap-waakcyclus te reguleren.
- Creëer een rustgevende slaapomgeving: zorg ervoor dat je slaapkamer een comfortabele en rustgevende omgeving is. Houd de temperatuur koel, elimineer lawaai en vermijd fel licht. Investeer indien nodig in een kwaliteitsvolle matras en kussens om comfort te bevorderen.
- Beperk cafeïne en alcohol: vermijd het drinken van cafeïnehoudende dranken zoals koffie en thee in de late namiddag en avond, omdat cafeïne de slaap kan verstoren. Ook alcohol kan de slaapkwaliteit verminderen, dus beperk het gebruik ervan voor het slapengaan.
- Digitale detox voor het slapengaan: beperk de blootstelling aan elektronische apparaten, zoals smartphones, tablets en computers, minstens een uur voor het slapengaan. Het blauwe licht van deze apparaten kan de productie van melatonine verstoren en de slaap verstoren.
- Ontspanningstechnieken: neem de tijd om te ontspannen en tot rust te komen voordat je naar bed gaat. Probeer technieken zoals meditatie, diepe ademhalingsoefeningen of progressieve spierontspanning om je geest en lichaam te kalmeren.
Meer in senTRAL:
Bronnen:
- Idewe - Dag van de slaap
- defittemedewerker.nl - Internationale Dag van de slaap 2024
- gezondheidenwetenschap.be - Slapeloosheid
