De Europese koepelorganisatie voor drinkwaterbedrijven en waterschappen, EurEau, heeft een open brief gepubliceerd aan Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie. De koepel vraagt dringend haar steun voor het voorstel om de chemische stoffengroep PFAS in Europa te verbieden. In de brief staat dat de Green Deal van de Europese Commissie niet kan slagen zonder een verbod.Naast het feit dat PFAS zeer lang in het milieu achterblijven, benadrukt EurEau dat het verwijderen van PFAS uit water veel energie en geld vergt. Daarnaast blijft er altijd een vervuild restant achter, dat veilig verwijderd moet worden. Ook speelt mee dat waterschappen actieve kool gebruiken om de chemische stoffen te binden. Dit maakt Europese lidstaten en hun waterschappen afhankelijk van de import van deze grondstof uit bv. China.
De Europese Green Deal kan volgens EurEau niet slagen zolang PFAS worden geproduceerd en gebruikt. De Europese drinkwater- en afvalwaterbedrijven, verenigd in EurEau, doen een beroep op de commissievoorzitter om een snel en verreikende verbod op de ‘forever chemicals’ te onderschrijven. EurEau-leden leveren water- en sanitaire voorzieningen aan 500 miljoen Europeanen. Bijna een half miljoen werknemers in de sector genereren een jaaromzet van 86 miljard euro.
Volgens de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) vormen PFAS een ernstig gezondheidsrisico. PFAS zijn overal om ons heen, in het voedsel dat we eten, het water dat we drinken, de lucht die we inademen, de goederen die we gebruiken. Ze zijn ook te vinden in het grondwater. Zelfs als het gebruik van PFAS vandaag zou worden beëindigd zal de historische vervuiling voortduren en mensen en het milieu de komende decennia blootstellen. PFAS vormen voor EurEau een onoverkomelijk obstakel op de weg van de watersector naar de toekomstige Green Deal-doelstellingen.
Het verwijderen van PFAS uit ruw drinkwater is technologisch zeer uitdagend (en vandaag de dag praktisch onmogelijk voor afvalwater) en is bovendien hulpbron- en energie-intensief, waarvoor 10-20% extra hoeveelheden ruw water nodig zijn en een aanzienlijk toenemende uitstoot van broeikasgassen. Bovendien vernietigen actuele technologieën de PFAS niet maar genereren ze vervuilde residuen met hoge concentraties PFAS die veilig moeten worden verwijderd. Deze situatie vormt een bedreiging voor de klimaat- en energiedoelstellingen van de EU en voor de waterbestendigheid.
De watersector zet zich in voor de bescherming van de volksgezondheid en de omgeving. De aanzienlijke kosten voor het verwijderen van PFAS (en het daaraan gerelateerde afval) zijn echter hoog en worden tegenwoordig gedragen door watergebruikers. Ze laten de PFAS-producenten ongemoeid. De betaalbaarheid van waterdiensten wordt daardoor bedreigd, vooral voor lage inkomensgroepen. Dit druist in tegen het ‘Laat niemand achter’-principe van de SDG’s. Volgens EurEau moet het beginsel dat ‘de vervuiler betaalt’ versterkt worden geïmplementeerd.
Een verbod op PFAS vergt echter enige tijd. Al in de zomer van 2021 meldden Nederland, Denemarken, Noorwegen, Zweden en Duitsland een verbodsvoorstel aan bij het European Chemicals Agency (ECHA). Begin 2023 volgde een formeel voorstel waarop tot eind vorig jaar zienswijzen konden worden ingediend. De verwachting is dat de lidstaten volgend jaar de mogelijkheid krijgen over het mogelijke verbod te stemmen. In 2026 of 2027 zou het verbod van kracht kunnen worden. Het verbod wordt waarschijnlijk niet alomvattend. Een uitzondering wordt gemaakt voor toepassing in medicijnen, gewasbeschermingsmiddelen en biociden.
Meer in senTRAL:
Bron:
