Bij de start van COVID-19 had de wereld zich aardig mispakt aan de wijze van overdracht van dit virus. In tegenstelling tot wat algemeen verkondigd werd, draagt dit virus niet over in de druppels die op korte afstand onder de zwaartekracht neervallen, maar wel degelijk onder de vorm van aerosolen, minuscule druppeltjes die uit de luchtwegen komen en naast water, zout en proteïne ook pathogenen kunnen bevatten.
KB van 9 februari 2024 houdende de voorwaarden voor het op de markt brengen van luchtzuiveringssystemen in het kader van de bestrijding van virussen in aerosol buiten medische doeleinden (BS 17 april 2024) |
Welke virussen gaan er door de lucht?
In elk geval SARS-CoV-2, SARS-CoV-1 en MERS, van deze virussen is de overdracht via aerosolen duidelijk aangetoond. Ook voor mazelen, griep, waterpokken en tuberculose is de overdracht via de lucht duidelijk aangetoond. Noteer daarbij dat tuberculose niet veroorzaakt wordt door een virus, maar wel door een bacterie, de mycobacterium tuberculosis. Voor andere ziektes is de wijze van overdracht niet helemaal duidelijk, maar meer en meer wordt aangenomen dat in elk geval de respiratoire ziekten zich via aerosolen verspreiden. In een werk van eigen bodem, namelijk het doctoraatsonderzoek van dhr. Joren Raymenants werden maar liefst 29 verschillende respiratoire pathogenen in de lucht bemonsterd.
Waarom luchtzuivering?
Uit het model van Wells en Riley volgt dat de besmettelijkheid van de lucht afneemt naarmate er meer pathogenen uit de lucht verwijderd worden. Het verwijderen van pathogenen gebeurt door ventilatie, luchtzuivering, het bezinken van de aerosolen en de inactivatie van het pathogeen doorheen de tijd. De enige twee parameters die we in de hand hebben voor de ganse ruimte zijn dan ook de hoeveelheid ventilatie en luchtzuivering. Hoe minder pathogenen er in de ruimte zijn, hoe lager de kans volgens dit model van Wells en Riley dat een persoon effectief geïnfecteerd zal geraken.
Een bijkomend voordeel in een aantal specifieke contexten is dat het kiemgetal in de ruimte zal dalen. Dit is in het bijzonder interessant voor sommige labotoepassingen of voor ruimtes waarin met voedingswaren wordt gewerkt die verpakt worden. Een zuivere lucht zal de kwaliteit van bepaalde proeven of voedingswaren verbeteren.
Hoeveel luchtzuivering?
In de wet van 6 november 2022 worden twee referentieniveaus naar voor geschoven. Hierbij bevat het referentieniveau A een verwijzing naar luchtzuivering. Bij referentieniveau A wordt 40 m³/u per persoon aan ventilatie en eventueel luchtzuivering voorzien waarvan ten minste 25 m³/u aan ventilatie. Hoewel het technisch gezien perfect mogelijk is om in een binnenruimte de emissies aan polluenten laag te houden om vervolgens partikels en schadelijke gassen te elimineren, is dit toch een vrij dure oplossing die eerder voorbehouden blijft voor een ruimtestation of duikboot. Voor een normale werkcontext voorziet de Codex Welzijn op het werk in
art. III.1-34 en
III.1-35 nog steeds dat de werkgever moet voorzien in voldoende ventilatie.
Echter, niet alle lokalen hebben voldoende ventilatie. Voor de lokalen die niet gebouwd, verbouwd of gerenoveerd werden na 1 januari 2020 voorziet III.1-34 §4 dat de werkgever een actieplan heeft om op korte, middellange en lange termijn de binnenluchtkwaliteit te verbeteren. In zo’n strategie kan het gebruik van luchtzuivering passen, immers, men kan dergelijke systemen bestellen en bij levering eenvoudig in het stopcontact inpluggen. Met andere woorden, men kan luchtzuivering inzetten in afwachting van het voorzien van (meer) ventilatie. Heeft men geen of nauwelijks ventilatie, dan houdt men hier best rekening mee voor de aankoop: enerzijds kijkt men dan beter uit naar een systeem voor luchtzuivering dat ook andere polluenten als fijnstof mee verwijdert. Dit is het geval voor systemen die bv. gebruik maken van HEPA-filters of elektrostatische precipitatie. Ook gassen kunnen voor een stuk verwijderd worden via actieve koolfilters. Echter, men volgt dit dan best op via een geschikte meter zoals een TVOC meter die de totale hoeveelheid vluchtige organische componenten in de lucht aangeeft.
De hoeveelheid luchtzuivering die geïnstalleerd wordt, is dan ook best een 40 tal m³/u per aanwezige persoon. Wil men luchtzuivering gebruiken in de strijd tegen luchtgedragen infectieziekten, dan laat men zich best inspireren door de ASHRAE 241. Deze norm gaat uit van 15 liter per seconde per persoon of 54 m³/u per persoon aan ventilatie of luchtzuivering in een kantooromgeving om infecties onder controle te houden. Echter, voor een klas gaat de norm uit van 72 m³/u per aanwezige persoon aan ventilatie of luchtzuivering. Voor een wachtruimte in de gezondheidszorg wordt zelfs 162 m³/u per aanwezige persoon aan ventilatie of luchtzuivering aanbevolen.
Meer op senTRAL:
Bron
Extra informatie
