Het Amerikaanse veiligheidsagentschap CDC geeft een mooi overzicht van de stand van zaken van 3D-printers: welke gezondheidsrisico’s brengen ze met zich mee en wat zijn passende preventiemaatregelen.3D-printers zijn hot: laag na laag kunnen ze 3D-objecten opbouwen uit verschillende materialen. Hierdoor kan snel gedesignd en getest worden. Het is bovendien mogelijk om complexe en precieze onderdelen te printen.
Er zijn twee soorten 3D-printers:
- Smelten van filament: een thermoplastisch filament wordt gesmolten en in de gewenste vorm gebracht met behulp van een bewegende extruder
- Vat-polymerisatie: met behulp van UV-licht – afkomstig van een laser of projector – wordt fotopolymeerhars in de gewenste vorm gebracht
Telkens wordt de ene laag op de andere aangebracht.
Veiligheids- en gezondheidsrisico’s
Tijdens verschillende fases van 3D-printen steken risico’s voor medewerkers de kop op: pre-printing, printing, post-printing, en natuurlijk onderhoud en herstelling.
De belangrijkste risico’s – afhankelijk van het type printer – zijn:
- blootstelling aan vluchtige en semi-vluchtige organische stoffen en aan ultrafijne partikels (kleiner dan 100 nanometer).
- blootstelling aan solventen (soms ontvlambaar), die gevaarlijke of explosieve dampen veroorzaken; deze dampen kunnen zorgen voor oogirritatie, ademhalingsproblemen en zijn potentieel kankerverwekkend.
- hitte, leidend tot brandwonden bij contact met hete oppervlakken.
- bewegende delen, met kans op gegrepen worden van haar, vingers, kledij enz.
- lasers kunnen – vooral bij onderhoud – schade veroorzaken aan ogen en huid.
- elektrische gevaren, vooral bij onderhoud, defecten of verkeerd gebruik.
- lawaai, voornamelijk wanneer verschillende printers tegelijkertijd gebruikt worden in dezelfde ruimte.
Preventiemaatregelen
- Een specifieke risicoanalyse voor 3D-printers is een absolute must. Deze RIE moet stilstaan bij de risico’s van 3D-printers tijdens de verschillende activiteiten (pre-printing, printing, post-printing, post-processing, onderhoud en herstelling). Ook preventiemaatregelen moeten worden opgenomen in de RIE, met best practices en standard operating procedures (SOP’s).
- Een goede ventilatie is zeer belangrijk. Daarnaast moeten 3D-printers worden uitgerust met de correcte filters om zo veel als mogelijk schadelijke uitstoot tegen te houden.
- Indien nodig moeten persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) worden voorzien: oogbescherming, handschoenen en ademhalingsbescherming.
- Uiteraard moeten gebruikers op de hoogte zijn van de risico’s en preventiemaatregelen aan de hand van informatie en opleidingen.
Meer in senTRAL:
Bron:- CDC, "Safe 3D Printing is for Everyone, Everywhere", 29 juli 2024
