Volgens de recentste federale enquête van de FOD Mobiliteit en Vervoer over het woon-werkverkeer nam in 2021 14,1% van de (1,6 miljoen) werknemers in België de fiets als hoofdvervoermiddel voor het woon-werkverkeer. In 2005 was dit 7,8%, terwijl dit in 2017 gestegen was tot 11,1%.
Omwille van het toenemend aantal werknemers dat de fiets als vervoersmiddel gebruikt (voor zowel woon-werkverkeer als in uitvoering van het werk), neemt het belang toe van effectieve maatregelen op het vlak van veiligheid en welzijn.
In het voorjaar van 2024 publiceerden de Secretariaten van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) en de Nationale Arbeidsraad (NAR) een checklist voor de werknemer-fietsgebruiker. Deze checklist geeft een overzicht van de voornaamste verplichtingen voor werkgevers die opgenomen zijn in de Codex over het welzijn op het werk, de Arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978, de Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 1 juni 2017 betreffende de bedrijfsvervoerplannen.
Verplichtingen met betrekking tot fietsgebruik voor woon-werkverkeer
Opladen van elektrische fietsen: risicoanalyse
Het opladen van elektrische fietsen op de plaats van tewerkstelling kan voor gevaarlijke situaties zorgen (lees: kortsluiting en/of brand). Een werkgever moet een risicoanalyse met betrekking tot het brandrisico uitvoeren en de nodige materiële en organisatorische preventiemaatregelen nemen om onder andere brand te voorkomen en alle betrokkenen op de getroffen werkplek veilig te evacueren.
Afsluiten van een arbeidsongevallenverzekering
Elke werkgever in België is verplicht om een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten voor zijn werknemers. Deze verzekering komt tussen bij ongevallen op de normale weg van en naar het werk waarvan de werknemer het slachtoffer is.
Verlenen van eerste hulp bij een ongeval
Elke werkgever is verplicht om werknemers die slachtoffer zijn van een ongeval of die onwel geworden zijn, zo spoedig mogelijk eerste hulp te verlenen en – als dit nodig is – externe diensten gespecialiseerd in medische noodhulp of een verzorgingsinstelling te alarmeren.
Opstellen van een bedrijfsvoerplan
Ondernemingen die meer dan 100 werknemers tewerkstellen op eenzelfde site in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (of BVP-plichtige ondernemingen) zijn in principe verplicht om een (gemeenschappelijk) bedrijfsvervoerplan (BVP) op te stellen. Hierbij horen onder meer de volgende acties:
- het ter beschikking stellen van een fietsenstalling (die aan een aantal technische voorschriften moet voldoen);
- het opzetten van jaarlijkse bewustmakingsacties over de doelstellingen op het vlak van ‘modal shift’ (lees: de transitie naar duurzame en veilige vervoersmiddelen);
- het invoeren van maatregelen die het gebruik van openbaar vervoer en fiets moeten bevorderen.
Verplichtingen met betrekking tot fietsgebruik voor de uitvoering van werk
De plicht van een “voorzichtig en redelijk persoon” en de teruggaveplicht vervullen
De plicht van een “voorzichtig en redelijk persoon” houdt in dat je als werkgever verplicht bent om als een voorzichtig en redelijk persoon te zorgen voor het arbeidsgereedschap dat aan de werknemer toebehoort, en ook voor de persoonlijke voorwerpen die door deze laatste in bewaring moeten worden gegeven.
De teruggaveplicht houdt in dat je in geen geval mag weigeren om dat arbeidsgereedschap of die persoonlijke voorwerpen terug te geven.
Het inzetten van persoonlijke beschermingsmiddelen om arbeidsrisico’s te verhelpen
Als werkgever moet je de risico’s verbonden aan arbeid opsporen en de nodige maatregelen nemen om deze risico’s te vermijden. Als dit niet of onvoldoende mogelijk is, dan is de inzet van pbm’s noodzakelijk.
Afsluiten van een arbeidsongevallenverzekering
(zie supra)
Verlenen van eerste hulp bij een ongeval
(zie supra)
Een gedetailleerde checklist kun je raadplegen op de website van de NAR en de CRB.
Meer in senTRAL:Bronnen:- NAR - Checklist inzake de veiligheid en het welzijn van de werknemer-fietsgebruiker
- FOD Werkgelegenheid - Checklist voor de veiligheid en het welzijn van de werknemer-fietsgebruiker
Extra informatie: 
