Recent onderzoek toont aan dat mensen zich onaangenaam voelen naarmate de mentale inspanning toeneemt. Dit inzicht is van belang voor preventieadviseurs die betrokken zijn bij het ontwerp van taken, hulpmiddelen en werkomgevingen waarin mentale inspanning een rol speelt. Men dient de relatie tussen inspanning en negatief affect in gedachten te houden bij het ontwikkelen van strategieën voor taakverdeling en werkomstandigheden.
Onderzoek naar de impact van mentale inspanning
Een grootschalige meta-analyse van 170 studies, uitgevoerd bij meer dan 4600 deelnemers uit 29 landen, bevestigt dat mentale inspanning vaak als onaangenaam wordt ervaren. De studies omvatten een breed scala aan cognitieve taken, zoals het leren van nieuwe technologieën, het navigeren door onbekende omgevingen en het werken met complexe systemen. De deelnemers rapporteerden hun niveau van mentale inspanning en eventuele negatieve gevoelens zoals frustratie, stress of vermoeidheid.
Uit de resultaten blijkt een duidelijke correlatie: naarmate de mentale inspanning toeneemt, ervaren mensen meer negatieve emoties. Dit geldt voor alle onderzochte taken en populaties, wat suggereert dat deze gevoelens een universeel kenmerk zijn van cognitieve belasting. Dit inzicht is nuttig voor professionals die betrokken zijn bij het ontwerpen van taken en werkomgevingen, aangezien een hoge mate van mentale inspanning niet alleen de prestaties kan beïnvloeden, maar ook het welzijn van werknemers.
Afbeelding: Plotgrafiek van de relatie tussen gemiddelde inspanning en gemiddeld negatief effect. Bron: David L et al.
Relevantie voor het werkveld
Voor preventieadviseurs en andere professionals in de arbeidsgezondheidszorg heeft dit onderzoek belangrijke implicaties. Veel werknemers worden dagelijks geconfronteerd met cognitief uitdagende taken, zoals het verwerken van complexe informatie, het multitasken of het bedienen van nieuwe technologieën. Deze taken vragen om een aanzienlijke mentale inspanning, wat, zoals het onderzoek aantoont, kan leiden tot negatieve gevoelens en zelfs tot mentale uitputting op de lange termijn.
Niet alle cognitieve taken worden als even belastend ervaren, maar mentale inspanning heft over het algemeen een negatieve impact op het emotioneel welzijn. Dit betekent dat bij het ontwerpen van taken of werkomgevingen, werkgevers en taakontwerpers bewust moeten zijn van de emotionele belasting die taken kunnen opleveren. Door hier rekening mee te houden, kunnen ze bijdragen aan een gezonde en ondersteunende werkomgeving.
Mentale inspanning als een kostenpost
Theorieën uit de psychologie en economie stellen dat mensen geneigd zijn inspanning te vermijden tenzij de beloning groot genoeg is om deze inspanning te rechtvaardigen. Deze studie biedt sterke ondersteuning voor die aanname door aan te tonen dat mentale inspanning in veel verschillende situaties als onaangenaam wordt ervaren. Het maakt niet uit of de taak uitdagend, repetitief of afwisselend is, of dat de persoon die de taak uitvoert ervaren of onervaren is. Dit impliceert dat mentale inspanning inherent aversief is, zelfs als mensen vrijwillig mentaal inspannende activiteiten kiezen, zoals puzzelen of schaken.
De verklaring hiervoor ligt in het verschil tussen de inspanning zelf en de beloningen die uit de activiteit voortvloeien. Mensen kunnen genieten van de beloningen die mentale inspanning met zich meebrengt, zoals een gevoel van meesterschap, succes of competentie, maar dat betekent niet dat ze genieten van de mentale inspanning op zich. Dit inzicht is essentieel bij het ontwikkelen van werkomgevingen en taken die een hoge mate van mentale inspanning vereisen.
Acties die werkgevers kunnen nemen
Werkgevers kunnen verschillende acties ondernemen om de negatieve impact van mentale inspanning te verminderen en het welzijn van hun werknemers te bevorderen. Hieronder worden enkele aanbevelingen uiteengezet die werkgevers kunnen overwegen bij het ontwerpen van cognitief belastende taken.
- Ondersteuning bieden: Het is van groot belang dat werknemers worden ondersteund wanneer ze met cognitief uitdagende taken te maken krijgen. Dit kan in de vorm van duidelijke instructies, coaching of toegang tot hulpmiddelen die de taak minder complex maken. Bijvoorbeeld, door het gebruik van technologie die de cognitieve belasting vermindert, kunnen werknemers effectiever en met minder stress werken.
- Structuur en autonomie: Werknemers functioneren beter als zij structuur hebben in hun werk, zoals duidelijke doelstellingen en verwachtingen. Het bieden van autonomie bij het plannen en uitvoeren van taken kan ook helpen om de ervaren mentale inspanning te verminderen. Werknemers die controle hebben over hun werkschema en prioriteiten, rapporteren vaak minder stress en een hoger gevoel van betrokkenheid.
- Taken afwisselen: Monotone en repetitieve taken kunnen mentaal uitputtend zijn. Werkgevers kunnen ervoor kiezen om cognitief veeleisende taken af te wisselen met minder inspannende taken om mentale vermoeidheid te voorkomen. Dit zorgt niet alleen voor een betere mentale balans, maar bevordert ook de productiviteit op de lange termijn.
- Beloningen en erkenning: Wanneer mentale inspanning onvermijdelijk is, kan het helpen om werknemers te belonen voor hun inzet. Dit hoeft niet altijd in de vorm van financiële beloning te zijn, maar kan ook gaan om erkenning van hun werk of het bieden van groeimogelijkheden binnen de organisatie. Het benadrukken van succesmomenten en het bieden van feedback kan bijdragen aan een hogere motivatie en een positievere werkomgeving.
- Gezonde werkcultuur bevorderen: Tot slot is het van belang dat werkgevers een werkcultuur bevorderen waarin openheid over werkdruk en mentale belasting wordt aangemoedigd. Door regelmatig gesprekken te voeren over werkstress en mentale gezondheid, kunnen werkgevers tijdig ingrijpen en ondersteuning bieden waar nodig. Dit draagt bij aan een duurzame inzetbaarheid van werknemers.
Preventieadviseurs en werkgevers spelen een centrale rol in het verminderen van de negatieve effecten van mentale inspanning door aandacht te besteden aan taakontwerp en werkomstandigheden. Door strategieën te implementeren zoals het bieden van ondersteuning, afwisselen van taken en het belonen van inspanningen, kan de mentale belasting van werknemers verminderd worden. Dit leidt niet alleen tot een gezondere werkplek, maar ook tot een hogere productiviteit en een lager ziekteverzuim. Werkgevers die investeren in een ondersteunende en belonende werkomgeving zullen uiteindelijk profiteren van een gemotiveerd en betrokken team.
Meer in senTRAL:
Bronnen:- David L et al. The Unpleasantness of Thinking: A Meta-Analytic Review of the Association Between Mental Effort and Negative Affect. Psychological Bulletin 2024, advance online publication.
