Bij circulair bouwen willen we sloopmaterialen hergebruiken. Daarbij doen er zich echter belangrijke juridische vraagstukken voor. Een recente memo van Vlaanderen Circulair onderzoekt dit. Hoe zit het met de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het hergebruikt materiaal? Hoe zit het met de noodzaak van vergunningen bij tussenopslag?
Verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van hergebruikt materiaal
De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van gerecycleerde materialen kan men terugvinden in het Burgerlijk Wetboek. Volgens het Burgerlijk Wetboek heeft de verkoper twee hoofdverplichtingen: levering en vrijwaring (artikel 1603). De vrijwaring betreft zowel ongestoord bezit als verborgen gebreken (artikel 1625). Voor hergebruikt materiaal betekent dit dat een tussenopslaglocatie, die optreedt als verkoper, verantwoordelijk kan worden gehouden voor gebreken in de materialen.
Artikel 1641 stelt dat verborgen gebreken die een zaak ongeschikt maken voor gebruik of zodanig verminderen dat de koper ze niet zou hebben gekocht, onder vrijwaring vallen. Dit betekent dat aannemers die materialen kopen bij tussenopslaglocaties rechten hebben ten aanzien van verborgen gebreken.
Consumentenkoop en productaansprakelijkheid
Bij consumentenkoop is er sprake van een striktere aansprakelijkheid. Artikel 1649quater burgerlijk wetboek stelt dat verkopers aansprakelijk zijn voor conformiteitsgebreken tot twee jaar na levering. Bij tweedehandsgoederen kan deze termijn worden ingekort tot één jaar.
Daarnaast biedt artikel 1649sexies burgerlijk wetboek mogelijkheden voor verhaal tegen eerdere schakels in de keten, zoals producenten of sloopaannemers, wanneer zij verantwoordelijk zijn voor conformiteitsgebreken.
De wet op productaansprakelijkheid (wet van 25 februari 1991) bepaalt verder dat producenten aansprakelijk zijn voor schade veroorzaakt door gebrekkige producten. Hoewel deze wet primair gericht is op fabrikanten, kunnen ook sloopaannemers of tussenpersonen als producent worden beschouwd indien zij hun naam of merk verbinden aan het product (artikel 3).
Vergunningen en tussenopslag
Wanneer sloopmaterialen tijdelijk worden opgeslagen met oog op hergebruik, kan dit gezien worden als afvalbeheer waarvoor een vergunning nodig is. Dit verdient zeker de nodige aandacht.
Ook het beheer van onverkochte materialen van afgebroken consturcties moet juridisch worden bekken. Indien bepaalde materialen niet verkocht raken, moeten ze mogelijk als afval behandeld worden. Een goed administratie- en opvolgingssysteem is cruciaal om ervoor te zorgen dat onverkochte materialen correct afgevoerd worden volgens milieuregels.
Aanbevelingen
Om deze juridische knelpunten effectief aan te pakken worden volgende aanbevelingen geformuleerd:
- Maak duidelijke contractuele afspraken: Zorg ervoor dat contracten expliciet vermelden wie verantwoordelijk is voor welke aspecten van kwaliteit en conformiteit.
- Bekijk de (noodzaak tot) vergunning: Voer regelmatig screenings uit om na te gaan of je activiteiten onderhevig zijn aan specifieke vergunningseisen.
- Zorg voor transparante communicatie: Houd alle stakeholders goed geïnformeerd over hun rechten en plichten door middel van transparante communicatiekanalen.
- Monitoring & evaluatie: Implementeer systemen voor monitoring en evaluatie zodat kwaliteitscontrole consistent blijft gedurende het gehele proces.
Het hergebruik van sloopmaterialen is een cine qua non binnen circulaire economie, maar geeft enkele juridische uitdagingen die zorgvuldig moeten bekeken. Door duidelijke contractuele afspraken vast te leggen, transparante communicatie met stakeholders én monitoring van evaluatiesystemen kunnen problemen voorkomen worden. Door gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen zorgen we ervoor dat duurzaam hergebruik niet alleen haalbaar is, maar ook juridisch in orde is. Dit is een essentiële stap richting een circulaire economie voor Vlaanderen.
